Rynek Praw Majątkowych
Prawa Majątkowe wynikające ze świadectw efektywności energetycznej, obok innych instrumentów finansowych (dotyczącymi OZE, kogeneracji i biogazu) są przedmiotem obrotu na Rynku Praw Majątkowych prowadzonym przez Towarową Giełdę Energii.
Sesje giełdowe RPM odbywają się we wtorki i czwartki. Transakcje giełdowe Prawami Majątkowymi mogą być przeprowadzane w systemie kursu jednolitego lub w systemie notowań ciągłych. Możliwe jest także zawieranie transakcji pozasesyjnych, rozliczanych lub nierozliczanych przez TGE.
Mimo, że system wsparcia zaistaniał wraz z ustawą o efektywności energetycznej w kwietniu 2011 roku to z pierwszymi, pojedynczymi transakcjami i umarzaniem białych certyfikatów mieliśmy do czynienia dopiero w roku 2014. Rynek rozwijał się bardzo powoli i w zasadzie dopiero w roku 2016 osiągnął taką regularność, że na większości sesji były zawierane transakcje kupna-sprzedaży. Na początku jednak dominowały sesje bez obrotu świadectwami lub z obrotem małymi wolumenami. Cena świadectw utrzymywała się w zakresie 90-97,5% wartości jednostkowej opłaty zastępczej (1000 zł/toe).
Raporty miesięczne TGE
Towarowa Giełda Energii publikuje kilkunastostronicowe raporty miesięczne z informacjami o zmianach na wszystkich rynkach, które obsługuje. Wartość poszczególnych indeksów/kontraktów i wolumenów obrotu przedstawione są tabelarycznie m-c/m-c poprzedzający, zaś wykres dotyczy zmian wartości indeksów na poszczególnych sesjach giełdowych bieżącego miesiąca oraz statystyk sesji z ostatnich 12 m-cy (wartości średniomiesięczne). Poniżej zamieszczam fragmenty raportów miesięcznych TGE z grudnia 2014, 2015 i 2016 dotyczących 12 miesięcznych statystyk wartości indeksu PMEF.
Podsumowanie rynku dla PMEF 2015-2016
Powyżej przytoczone wykresy z raportów TGE nie pokazują ani wolumenu obrotu ani zróżnicowania cen transakcji zawieranych po kursie jednolitym, w notowaniach ciągłych i w transakcjach pozasesyjnych. Dlatego postanowiłem opracować własne wykresy, aby dostarczyć nieco więcej informacji o rynku patrząc na niego z perspektywy dłuższego okresu niż pojedynczych sesji czy pojedynczego miesiąca. Poniżej zamieszczam wykresy notowań ciągłych i notowań kursu jednolitego obejmujące wszstkie transakcje z lat 2015-2016, z uwzględnieniem wolumenu sprzedaży.
W rozpatrywanym okresie (2015-2016) całkowity wolumen obrotów był na poziomie 398 tys. toe, z czego prawie 80% przypadło na transakcje giełdowe w notowaniach ciągłych. Transakcje po kursie jednolitym opiewają na 46,686 tys. toe, zaś w ramach 11 transakcji pozasesyjnych sprzedano łącznie 36,16 tys. toe białych certyfikatów.
W rozpatrywanym czasie nie było istotnych różnic w wycenie białych certyfikatów po kursie jednolitym i w notowaniach ciągłych. Ceny były ograniczone wartością opłaty zastępczej, jednak po zmianie przepisów w 4 kwartale 2016 widać impuls wzrostowy - wyraźne zaburzenie dotychczasowego trendu. W znowelizowanej ustawie zmieniono wysokość opłaty zastępczej dla 2017 roku na 1500 zł/toe, zapisano 5% waloryzację opłaty każdego roku (art. 12 ustawy o EE) oraz ograniczono możliwość realizacji obowiązku poprzez uiszczenie opłaty zastępczej do 30% w roku 2016 (art. 10 ustawy o EE). Pojawiła się obawa niewystarczającej podaży świadectw efektywności na rynku - białe certyfikaty były przyznawane w przetargach, procedura oceny ofert była długa, wykorzystanie oferowanej w przetargu puli było niewielkie, można było zgłaszać przedsięwzięcia planowane, w przetargach uczestniczyły także podmioty zobowiązane, dlatego trudno było przewidzieć ile świadectw pojawi się na giełdzie w danym okresie. Tym można tłumaczyć efekt wzrostu cen, choć wolumen obrotów był na raczej niskim lub średnim poziomie.
Wkrótce napiszę o notowaniach świadectw efektywności energetycznej w roku 2017 oraz rozpocznę analizę sytuacji bieżącej. Zachęcam do regularnego zaglądania na stronę i czytania mojego bloga.
